سازمان یادگیرنده ازدیدگاه پیترسینگر:

بااستفاده ازافراد وارزش ها وسایرخورده نظامها باتکیه بر درس ها که بدست می آورد به طور پیوسته عملکرد خودرا تغییرمی دهد وآنرابهبود می بخشد. سازمانی است بااستفاده ازافراد وارزش ها وسیل تکیه برتجربیات که کسب می کند بطور پیوسته عملکرد خودرا بهبود ببخشد.

"رابینز" سازمان یادگیرنده وضعیت تغییر به طور مداوم درخود پرورش می دهند وسازگاری دائماً در خود پرورش وتوسعه می دهد . سازمانی که دائماً احساس می کند بازنگری وچک ومطابق باچالش ها که صورت می گیرد بتواند این تغییر وسازگاری را در خود ایجاد کند. بعضی از سازمان ها پر جمعیت وبسیار خشک وغیرمنعطف هستند. اینقدر جسمش بزرگ شده ( سازمان ) آن مغز نمی تواند آن جسم را کنترل کند و جابه جا کند وجسم فربه شده وبه مرور زمان کنترل مغز ازاو برداشته شده، این قدرسازمان ها بیخودی وبی جهت بزرگ وناکارامد شدند که بعضی از عناصر واعضا امکان فعالیت ندارند.

سازمان یادگیرنده از دیدگاه رابینز:

سازمانی که تغییر ظرفیت وسازگاری رابطور مداوم تغییر دهد وبجای اینکه مقاومت کند خطری ایجاد شود که دچارمشکل شود دائماً سعی بر این است خودش را به روز کند چالش های پیرامون را بشناسد وعکس العمل به موقع وبجا انجام دهد.

سازمان یادگیرنده از جیمزاستوارت:

سازمانی که نه تنها تسهیل کننده یادگیری تمام اعضاء وکارکنان خود است بلکه بطور مداوم فرایندهای خودرا بهبودی می بخشد.

ازمارکوارت سازمان یاگیرنده:

سازمانی است که کاملاً با قدرت بصورت جمعی بطور مداوم ومستمر یاد می گیرند ودائم خود را به نحوی تغییر می دهد که خود را بتواند با هدف موفقیت مجموعه سازمانی به نحو بهتر اطلاعات خوب را جمع آوری واستفاده بکند.

1- اصل تدبیرچشم اندازیا ساختن دورنمای مشترک: اولین کار طراحی چشم انداز و ساختن دورنمای مشترک است. حرکت جدید و تغییر وتحول جدید خودش را لازمه تحول وطراحی به یک معنا اتفاق نظر داشته باشند. تدبیر  مشارکتی باشد. فرض براین است که چشم انداز مشارکتی باشد اولین قدم درایجاد سازمان های یادگیرنده ساختن یک دورنمای مشترک است.

2- اصل تفکرسیستمی: باید یک فرهنگ تفکرسیستمی درسازمان ایجاد کنیم. اگر سازمان یادگیرنده است تمام اعضای سازمان دراین تفکردرگیرشوند، سازمان جای جای انفرادی رادرنظر نگیرد بلکه اعتقاد داشته باشد که سازمان به همه تعلق داشته وبه اصول معتقد است، ایجاد تفکرسیستمی درکارکنان وپایبندی وتعهد کارکنان به آن که این خود کارساز می شود.

3- تعهد رهبری سازمان: رهبرسازمان کاملاً به آن معتقد باشد وکارجدی انجام بدهد وسازمان را محورقراردهد. همه افراد به یک معنا تمایز قایل شود( تفاوت های فردی ) درعین حال نقش رهبری رادارد وخودش یکی از اعضای سازمان است. خودش تلاش     می کند یادبگیرد ویاد بدهد. یکی از اصولی که بایستی تأکید کنیم وجود رهبری وتعهد به اهداف سازمان وسازمان را به سمت چشم انداز برساند.

4- ذینفع محوری: طیف وسیع تری را در برمی گیرد ذینفعان کسانی هستند که به نحوی درتصمیم گیری وکار کرد متأثرمی شوند حالا در منطقه ای کارخانه ای احداث گردید که روستاهای اطراف جزء ذینفع هستند بحث حمل ونقل و مسئولین و... جزء ذینفعان هستند وطیف گسترده ای رادربر می گیرد. سازمان یادگیرنده بحث ذینفع محوری است برای ذینفع محور قاعدتاً تمام اقتصاد و تعلیم وتربیت اجماع فرهنگ همه محیط پیرامون واطراف را تحت شعاع قرار می دهد. تمام ذینفعان تحت تأثیر قرار می گیرند ازاهداف سازمان این سازمان است که باید به آنها فکرکند وبه آنها کمک ویاری رساند، سازمان بیخیال نباشد چون همه به نحوی جزء این سازمانند.

5- اصل یادگیری گروهی : مشارکت درکارتیمی است اگر مشارکت نباشد وهمکاری بین افراد نباشد سازمان به اهداف خود نمی تواند برد.

6- اصل توجه به تشویق وتنبیه : تأکید بیشتر برتشویق نظام پاداش- نظام انگیزشی - وجود یک نظام انگیزشی بسیار مؤثراست.بیشترین تأکید برتشویق است تا نظام انگیزشی سازمان تقویت شده تا به هدف خود برسد.

7- اصل ارتباط روابط صمیمی وغیررسمی: دریک سازمانی درعین حال دقت بکنیم درکنارش خیلی جدی درکارباشیم درعین جدیت رفتاردوستانه واعتماد وفرصت دهیم به کارکنان تابطور مؤثر به کار برسند ورابطه همدلانه باشد.

8- ارزیابی مستمر: تأثیرچشمگیری درسازمان یادگیرنده دارد.

9- چرخش اطلاعات: اگردرسازمان یاد گیرنده هیچ اطلاعاتی مخفی نماند بلکه اطلاعات شفاف درمعرض همه قرار گیرد، اطلاعات قدرت می آورد لذاافراد به راحتی قدرت راازدست نمی دهند این اطلاعات را محکم نگه دارند که به دیگران ندهند که قدرت همچنان پابرجا بماند. کاملاً این اطلاعات بطوررسمی وروان در درون سازمان بچرخد. تأکید داریم سازمان باید منضبط ومشخص وبه نظر، این اصل چرخش اطلاعات باشد آیا این اصل دریکجا جمع می شود وایجاد تعارض نمی کند؟ درعین مشارکت وکارگروهی ومسئوایت مشخصی دارند هیچ اطلاعاتی مخفی نمی ماند وکاملاً اطلاعات باید روان بچرخد. کجای قضیه قابل حل است. چرخش اطلاعات منافاتی باشرح وظایف ندارد. ( نه هر اطلاعاتی ) . ممکن است بعضی مواقع اطلاعاتی باشد ضرورتی ندارد بیان شود. اطلاعات بایستی درست توزیع شود. (از بیانات استاد ): به سازمانی مراجعه می کنیم اطلاعاتی نیازداریم اینقدرسازمان سختگیرانه می شود که اصلاً امکان  هیچ گونه اطلاعاتی نیست، به طور مثال وقتی وارد سایت سازمان می شوید بعضی از اطلاعات سهواً ومحرمانه ترین اطلاعات روی سایت است. علت این است اطلاعات خیلی از نظام دقیق برخوردار نیست یک جای به یک محقق اطلاعات  نمی دهند ویک جایی اطلاعات روی سامانه سهل وقابل دسترسی است. چرخش اطلاعات درسازمان بایستی دارای نظم ونظام دقیق درسازمان باشد. کاملاً به عنوان اصل مهم درسازمان رعایت شود.

10- اصل تبادل تجربه درسطح فردی واحد وسازمانی: در سطح فرد- درسطح واحد درسطح سازمان- باشد. یک سازوکارهایی ایجاد کنیم این سازوکارتبادل تجربه اتفاق بیفتد این قدر بتوانید برای افراد انگیزه ایجاد کنید وآنها را قانع و گفت وگو کنند تا آنها بتوانند تجارب خویش را دراختیار دیگران بگذارند درغیر این صورت خیلی از اهرمهای انگیزشی وگفت وگو وجلسه وبحث به یک معنا علاقمند شوند تجارب کارشان رادر اختیار شما قرار دهند.

11- توجه به ابتکار و خلاقیت و نوآوری: یکی از اصولی است که درسازمان به آن بپردازید. اگر بخواهید سازمان یادگیرنده داشته باشید ولی درسازمان یادگیرنده به این اصول توجه نکنید؛ اگر افراد اجازه نداشته باشند فکروعمل کنند واجازه خطا به اینها داده نشود خلاقیت ونوآوری ورشد در سازمان نمی توانید ایجاد کنید.

لازمه ترقی سازمان و ارتقاء مستمر ، وجود خلاقیت ونوآوری است. صرف تغییر، اتفاق مهم این است که به سوی ارتقاء وبهبود وروبه رشد است ولازمه ی این ها خلاقیت ونوآوری وابتکار است.

12- اصل تفویض اختیار: چرخش اطلاعات وتجربیات دریک سازمان یادگیرنده ازآن اختیارات لازم برای انجام امور برخوردار باشند اگر سازمانی بخواهد به سمت تغییر وارتقاء حرکت کند بتوانند افراد به راحتی اجازه دخالت ومشارکت داشته باشند این سازمان به خوبی جلو برود که شاید سازمان نتواند پاسخگوی نیازهای افراد باشد.

سازمان می تواند مرکزآموزش باشد باید به این اصول مطرح شده توجه ویژه ای داشته باشد.

نویسنده : رضایی

درس اصول مدیریت :  آقای دکتر علی علاقه بند